Database

Deze infosheet laat zien hoe stigma werkt in relatie tot verslaving en wat de impact ervan kan zijn, niet alleen op mensen met een verslaving, maar ook op hun naasten en andere betrokkenen. Gelukkig is stigma niet onveranderlijk; door kennis, bewustwording en de juiste communicatie kunnen we bijdragen aan een inclusievere en steunende samenleving.

Deze informatie kan daarbij helpen en is bedoeld voor verschillende doelgroepen: zorgprofessionals, studenten in het zorgonderwijs en communicatieprofessionals in de (verslavings)zorg. Het kan ook cliënten en hun naasten helpen om inzicht te krijgen in stigma en de betekenis voor hen. De sheet is geschikt voor individueel gebruik, maar kan ook goed worden ingezet in teamoverleg, onderwijs of voorlichting.

Dit onderzoek is uitgevoerd door de Hogeschool van Amsterdam, in opdracht van Verslavingskunde Nederland, met financiering van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

In deze vierde regiomonitor vertellen jongerenwerkers in dorpen en steden opnieuw over de leefwereld van risicojongeren, met speciale aandacht voor alcohol- en middelengebruik. Deze monitor probeert antwoorden te krijgen op (nieuwe) ontwikkelingen in middelengebruik.

Contingentie Management (CM) is een van de meest effectieve behandelingen voor het reduceren van middelengebruik bij cliënten met een verslaving en wordt in de multidisciplinaire richtlijnen voor stoornissen in middelengebruik als effectieve behandeling aanbevolen voor cocaïne, amfetamine, cannabis, alcohol en opiaten. Sinds 2024 behoort CM tot de verzekerbare zorg en met ingang van januari 2025 worden ook de beloningen – een cruciaal onderdeel van CM – door de zorgverzekeraar vergoed. Deze veranderingen in het zorgstelsel hebben de weg vrijgemaakt om CM breed te implementeren en maakt het voor instellingen voor verslavingszorg haalbaar om CM als reguliere behandeling in het zorgaanbod op te nemen.

Ter ondersteuning van de implementatie biedt Verslavingskunde Nederland deze handreiking met de belangrijkste principes en procedures voor het geven van een CM-behandeling aan cliënten met een stoornis in het gebruik van cocaïne, amfetamine en cannabis. Het betreft een ambulante CM-behandeling voor de duur van 26 weken die elke behandelaar in de verslavingszorg – mits geschoold in de methodiek van contingentie management – kan geven.

Veelgestelde vragen

Alcohol is overal in de samenleving. Veel mensen hebben last van alcoholgerelateerde klachten, zonder dat ze dat doorhebben. Als zorgverlener kun je het verschil maken. Door het gesprek aan te gaan over alcohol, voorkom je grotere problemen.

Hoe je dat doet? In onze handleiding vind je allerlei tips en handvatten die het makkelijker maken om alcoholgebruik te bespreken.

In de position paper lees je de stand van zaken over de actualiteit van de cijfers over middelengebruik onder jongeren en de kenmerken van de doelgroep. Ook lees je over de relevantie van de jeugdverslavingszorg, de bestaande zorgen, en de toekomst van de jeugdverslavingszorg.

Antenne Nederland 2022-2023 schetst een actueel beeld van risicojongeren en hun middelengebruik, verteld door (ambulant) jongeren- en straathoekwerkers. Van keet tot voetbaltribune, van de straat tot clubs en raves.

De regiomonitor ondersteunt professionals en beleidsmakers in het sociale- en veiligheidsdomein bij het begrijpen en duiden van alcohol- en drugsgebruik in risicogroepen die beginnen te experimenteren of al fors gebruiken, met alle gezondheidsrisico’s van dien.

Dit onderzoek is uitgevoerd door de Hogeschool van Amsterdam, in opdracht van Verslavingskunde Nederland, met financiering van het ministerie van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Journalisten en politie kunnen in artikelen taal en beeld over drugs gebruiken die ongewenste effecten kunnen veroorzaken. Denk hierbij aan stigmatisering en normalisering van drugsgebruik, wat het gebruik onder bepaalde groepen vergroot en de toegang tot hulp beperkt. Om deze effecten te beperken, is een tiplijst ontwikkeld met richtlijnen voor verantwoord taal-en beeldgebruik over drugs.

De tiplijst is tot stand gekomen in samenwerking met het Trimbos-instituut.

De Handreiking Lachgas heeft als doel handvatten te geven aan behandelaren voor deze relatief nieuwe problematiek. Hierbij zijn de laatste wetenschappelijke inzichten gecombineerd met op de praktijk gerichte aanbevelingen. 

De handreiking is geschreven door deskundige afgevaardigden, wetenschappers, artsen en verpleegkundig specialisten, onder voorzitterschap van Dr. Harmen Beurmanjer, in opdracht van Verslavingskunde Nederland.

De multidisciplinaire richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol heeft als doel een leidraad te geven voor de dagelijkse praktijk van diagnostiek en behandeling van patiënten met een stoornis in het gebruik van alcohol in Nederland. Deze richtlijn bevat ook een weergave van de visie van patiënten op herstel. Waar mogelijk is in de conclusies en aanbevelingen onderscheid gemaakt tussen de behandeldoelstelling abstinentie en minder drinken. De richtlijn is bedoeld voor professionals werkzaam binnen de eerstelijnszorg, algemene geestelijke gezondheidszorg en specialistische geestelijke gezondheidszorg, inclusief verslavingszorg en forensische zorg.

De richtlijn is ontwikkeld op initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) in samenwerking met vertegenwoordigers vanuit de Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN), Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën (VGCt), Nederlandse Vereniging voor Gezondheidszorgpsychologie en haar specialismen (NVGzP) en patiëntenorganisatie Het Zwarte Gat.

De multidisciplinaire richtlijn is ook te vinden op de database van de federatie van medisch specialisten. De conclusies en aanbevelingen zijn ook overgenomen in de zorgstandaard alcohol.

Cannabis is na alcohol en tabak de meest gebruikte drug in Nederland. Bijna een kwart van de volwassen bevolking heeft wel eens cannabis (hasj en wiet) gebruikt. Dit kan leiden tot problemen.  Om deze problemen te voorkomen is er een breed aanbod van informatie tot en met behandeling. Maar welk aanbod past het beste bij jouw cliënt? Dit overzicht helpt jou en je client om de juiste keuze te maken.

Er zijn verschillende CGT-werkboeken en -protocollen beschikbaar. Je kunt ze bestellen op de site van Perspectief Uitgevers.

Alcoholgebruik hangt samen met allerlei gezondheidsrisico’s, zoals slaapproblemen, diverse soorten kanker, verminderd cognitief vermogen, letsel en geweld, tot aan angststoornissen en depressie.

Deze zakkaart laat zien hoe zorgprofessionals in ziekenhuizen alcoholgebruik stap voor stap bespreekbaar kunnen maken.

Sinds 2022 is dit document regelmatig bijgewerkt.

Alcoholgebruik hangt samen met allerlei gezondheidsrisico’s, zoals slaapproblemen, diverse soorten kanker, verminderd cognitief vermogen, letsel en geweld, tot aan angststoornissen en depressie.

Deze zakkaart laat zien hoe GGZ-professionals alcoholgebruik stap voor stap bespreekbaar kunnen maken.

Sinds 2022 is dit document regelmatig bijgewerkt.

Deze handreiking laat zien hoe GGZ-professionals (vroeg)signalering van alcoholproblematiek kunnen implementeren

Alcoholgebruik heeft een versterkend of verminderend effect op bepaalde medicatie en sommige behandelingen werken niet in combinatie met alcoholgebruik. Daarnaast hangt alcoholgebruik samen met allerlei risico’s en problematiek op psychologisch, sociaal en lichamelijk niveau.

Sinds 2022 is dit document regelmatig bijgewerkt.

In dit document staat een opsomming van de schadelijke effecten van alcoholgebruik, zowel op lichamelijk en geestelijk gebied als op sociaal gebied, onderbouwd met wetenschappelijke literatuur.

De Landelijke Werkgroep Tweedelijn van het SVA heeft dit achtergronddocument opgesteld om meer bewustwording te creëren over de schadelijke effecten van alcohol.

Sinds 2022 is dit document regelmatig bijgewerkt.

Verslavingskunde Nederland en Zorgverzekeraars Nederland treffen elkaar sinds 2019 geregeld en hebben de ambitie om nauw samen te werken met als doel de onderscheidende kwaliteit van verslavingszorg in Nederland te verhogen.

Dit consensusdocument inzake kwaliteit van zorg in de verslavingszorg is hiervan een eerste gezamenlijk resultaat dat door beide partijen onderschreven wordt. Dit document is tot stand gekomen in een gezamenlijke werkgroep.

Page-to-page English translation of Werkboek 4 cognitieve gedragstherapie bij middelengebruik en gokken (treatment in 12 groupsessions)  containing self-monitoring registration forms, fill-in schemes and exercises to do at home and to discuss in the sessions.