Database

Deze richtlijn geeft aan hoe het proces van detoxificatie van verslavende middelen kan worden doorlopen en begeleid. Het accent van de interventies ligt op de biologische aspecten van de verslavingsproblemen, maar is er ook aandacht voor de psychosociale begeleiding. De richtlijn bevat een uitgebreide beschrijving van de medisch-farmacologische behandelingsmogelijkheden voor detoxificatie per psychoactieve stof. Een set van indicatiecriteria voor een meer geobjectiveerde bepaling voor de juiste behandelsetting vormt een leidraad voor de professionals die de behandeling geven.

Deze richtlijn is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

De ketenzorg voor mensen met een GHB-verslaving is van groot belang bij de opvang van het toenemend aantal complexe GHB- (probleem)gebruikers en -verslaafden. In dit onderzoek wordt beschreven hoe een betere afstemming tussen de verschillende partners die betrokken zijn bij de zorgketen rond GHB-problematiek, zoals verslavingszorginstellingen, politie, ziekenhuizen en gemeenten, plaats kan vinden.

Op basis van de resultaten zijn enkele aanbevelingen geformuleerd:

1. Afspraken en verantwoordelijkheden in de regio worden vastgelegd waarna op meer regelmatige basis en via kortere lijnen contact wordt onderhouden tussen de ketenpartners;
2. De verslavingszorg gaat de ketenzorg coördineren;
3. De zorg wordt meer op één locatie aangeboden en wordt meer op de individuele GHB-gebruiker afgestemd;
4. Nazorg in de vorm van o.a. informatieverstrekking, woonruimte en dagbesteding wordt in een vroeg stadium georganiseerd.

In dit rapport worden een aantal onderzoeksvragen rondom GHB-afhankelijkheid beantwoord.

Het gaat hierbij om:

1. Wanneer wordt er gekozen voor ambulante of intramurale detoxificatie en wat zijn de verschillen in de behandeluitkomst daartussen?
2. Welke behandelinterventies worden binnen de Nederlandse verslavingszorginstellingen aangeboden ter preventie van terugval bij GHB-afhankelijkheid?
3. Wat zijn voorspellers voor terugval in GHB gebruik na detoxificatie?
4. Wat is de mogelijke effectiviteit van Baclofen ter preventie van terugval in GHB gebruik na detoxificatie?
5. Wat zijn bevorderende en belemmerende factoren voor GHB-detoxificatie en terugvalmanagement in de dagelijkse praktijk van de verslavingszorg.

De conclusies zijn dat dat de GHB-afhankelijkheid in Nederland een hardnekkig probleem is, dat moeilijk behandelbaar is. Weliswaar verloopt de detoxificatie doorgaans ongecompliceerd, maar vervolgbehandeling na de detoxificatie komt moeizaam tot stand. Hierdoor blijven de terugval percentages hoog. Aandacht voor de deels persisterende cognitieve stoornissen onder GHB-afhankelijke patiënten, het belang daarvan voor terugval en mogelijke aanpassingen van het zorgaanbod is hierbij essentieel. Toekomstig onderzoek zal moeten aantonen of Baclofen daadwerkelijk van toegevoegde waarde is voor de behandeling van patiënten met GHB-afhankelijkheid.

Het CGT+ protocol beschrijft een cognitief gedragstherapeutische behandeling van problematisch middelengebruik bij mensen met een lichte verstandelijke beperking (LVB). Het Werkboek CGT+ bevat 9 ‘A’-bijeenkomsten, die in principe met de cliënt alleen plaatsvinden, en 9 ‘B’-bijeenkomsten waarbij ook een vertrouwenspersoon aanwezig is. De speciale ringband maakt flexibel werken mogelijk, o.a. om opdrachten en extra werkbladen in te voegen. Onder ‘Extra’ op zorg-perspectief.nl zijn de werkbladen te downloaden.

De Handleiding CGT+ bevat, naast een beschrijving van de behandelbijeenkomsten, een uitgebreide introductie op het CGT+ protocol. Deze vormt een verbinding tussen praktijk (protocolbeschrijving), theorie (hoofdstuk 15 van het Handboek Cognitieve gedragstherapie bij middelengebruik en gokken) en het basisprotocol.

Deze handleiding is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

Het Masterprotocol bestaat uit acht fasen die doorlopen moeten worden bij de ontwikkeling van een product.
Deze samenvatting biedt een beknopt overzicht van deze fasen en de stappen binnen elke fase.
Met ‘richtlijn’ bedoelen wij een document dat aanbevelingen, adviezen en instructies geeft als ondersteuning van besluitvorming in de zorg (door professionals en cliënten).

Richtlijnen gaan over wat er gedaan moet worden, protocollen gaan over hoe het moet. Protocollen reguleren het gedrag van medewerkers en organisaties tot op het niveau van concrete handelingen. Behalve richtlijnen en protocollen zijn er ook ‘kennisdocumenten’, meestal literatuurstudies. Daarmee wordt beoogd het gedrag op indirecte wijze te sturen door de beschikbare wetenschappelijke kennis overzichtelijk en toegankelijk te presenteren. Bij kennisdocumenten zal alleen het onderdeel literatuurstudie gebruikt hoeven te worden van dit Masterprotocol.

Resultaten Scoren als zodanig bestaat niet meer maar de ontwikkeling van richtlijnen en andere producten wordt nu ondersteund vanuit Verslavingskunde Nederland. Het Masterprotocol van Resultaten Scoren is echter nog steeds zeer bruikbaar voor de ontwikkeling van richtlijnen en protocollen.

Het Masterprotocol bestaat uit acht fasen die doorlopen moeten worden bij de ontwikkeling van een product.

1. Voorbereiding
2. Literatuurstudie, consultatie, aanbevelingen
3. Vaststellen van programma van eisen
4. Formuleren en toetsen van de handleiding voor de nieuwe interventie
5. Interne pilot
6. Implementatieplan
7. Externe pilot
8. Implementatie, integraal kwaliteitstraject, onderhoud

Resultaten Scoren als zodanig bestaat niet meer maar de ontwikkeling van richtlijnen en andere producten wordt nu ondersteund vanuit Verslavingskunde Nederland.
Het Masterprotocol van Resultaten Scoren is echter nog steeds zeer bruikbaar voor de ontwikkeling van richtlijnen en protocollen.

In dit rapport wordt beschreven wat er nodig is om bepaalde doelgroepen binnen de verslavingszorg goed te monitoren. Op basis van het beschreven onderzoek worden 20 landelijke monitors aanbevolen. Hiermee heeft de sector een overzicht met welke monitors ze welke kennis bij de betreffende doelgroep in kaart kan brengen.

De sector van verslavingszorg had behoefte aan een uniforme werkwijze voor regionale monitoring van middelenproblematiek en verslaving ten behoeve van regionaal beleid, advies en agendasetting en voor de ontwikkeling en inzet van beschikbare producten door preventie-afdelingen. Het ontbreken daarvan was de aanleiding voor het onderzoek. Hiervoor is in kaart gebracht wat er nodig is voor een goede regionale monitoring, wat er momenteel beschikbaar is aan monitoringsinstrumentarium, welke kenmerken deze instrumenten bezitten, in hoeverre en op welke manier de beschikbare monitoringsinstrumenten aansluiten op datgene wat er nodig is. Dat heeft geresulteerd in een handleiding voor regionale monitoring met daarin beschikbare geschikte instrumenten.

Dit werkboek is voor jongeren die anders willen leren omgaan met hun ADHD én willen stoppen of minderen met drinken of drugs. Of daarover in ieder geval willen nadenken. Het boek heeft veertien thema’s, elk met verschillende onderwerpen die worden besproken tijdens de behandelsessies. Bij ieder thema zitten ook opdrachten en oefeningen.

Deze handleiding bevat een protocol van een cognitief gedragstherapeutische individuele behandeling van ADHD én problematisch middelengebruik bij jongeren van 12 tot 23 jaar. Het gaat hierbij om kwetsbare mensen die al op jonge leeftijd hulp nodig hebben. Hulp die ertoe kan bijdragen dat zij hun toekomst positiever tegemoet kunnen treden. De handleiding geeft de structuur en de organisatie van de behandeling aan, waarna een beschrijving van elke bijeenkomst volgt.

Deze handleiding is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

De standaard groepsvariant bestaat uit dertien bijeenkomsten. Deze groepsvariant wordt voorafgegaan door een individuele bijeenkomst met de cliënten om hen te motiveren en voor te bereiden op de behandeling. De thema’s die in deze groepsvariant aan bod komen zijn gelijk aan de thema’s die in de eerste negen zittingen van de standaard individuele variant centraal staan. De keuzethema’s uit het individuele protocol worden niet aangeboden.

Deze handleiding is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

De korte groepsgerichte variant bestaat uit zeven bijeenkomsten, inclusief de individuele voorbereidende bijeenkomst. In dit protocol komen dezelfde thema’s aan bod als in de korte individuele variant. In tegenstelling tot de korte individuele variant komen de twee aanvullende vaardigheden ‘omgaan met trek’ en ‘het weigeren van aangeboden middelen beide aan bod tijdens de behandeling. Gelijk alle andere varianten, staat ook hier de laatste bijeenkomst deels in het teken van het evalueren van de behandeling De structuur van elke bijeenkomst is globaal hetzelfde en is gelijk aan die van de zittingen in de groepsgerichte standaardvariant. Een bijeenkomst begint met de registratieopdracht. Hierna wordt het thema, dat in de vorige bijeenkomst besproken is, aan de hand van een huiswerkopdracht verder uitgewerkt. Na de pauze wordt een nieuw thema geïntroduceerd waaraan een nieuwe huiswerkopdracht gekoppeld is. De registratieopdracht is elke bijeenkomst huiswerkopdracht. Elke bijeenkomst duurt twee uur.

Deze handleiding is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

Bij deze handleiding hoort Werkboek 3 Cognitieve gedragstherapie bij middelengebruik en gokken.

Deze handleiding bevat het Basisprotocol van een cognitief gedragstherapeutische individuele behandeling (standaardvariant) van middelengebruik en gokken. Doel van de behandeling is het doorbreken van het problematisch middelengebruik of problematisch gokken bij volwassenen. De behandeling kan zich zowel richten op het bereiken van abstinentie van gebruik als op gecontroleerd gebruik. De behandeling bestaat uit 13 bijeenkomsten.

Deze handleiding is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

De korte individuele variant van cgt, Handleiding 1, is een herziene versie van Leefstijltraining 1. Deze behandeling beslaat vijf bijeenkomsten. Daarnaast kan de keuze worden gemaakt tussen het trainen van twee aanvullende vaardigheden. De opbouw van elke zitting is bijna identiek. Er wordt begonnen met het bespreken van de registratieopdracht. Die richt zich op het middelengebruik of op momenten waarop de cliënt gewend was te gebruiken maar niet gebruikt heeft. Vervolgens worden de huiswerkopdrachten besproken aan de hand van het thema dat centraal stond in de vorige zitting. Daarna wordt een nieuw thema besproken, dat gekoppeld wordt aan de huiswerkopdracht voor de volgende bijeenkomst, naast de terugkerende registratieopdracht.

Deze handleiding is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.

Deze factsheet beschrijft wat cognitieve gedragstherapie (CGT) inhoudt en welke vormen (individueel en in de groep) er voor middelengebruik en gokken zijn.

Cognitieve gedragstherapie helpt mensen met problematisch middelengebruik en gokken door het identificeren van de functie die middelengebruik of het gokken heeft. Op grond daarvan richt CGT zich op het aanleren van vaardigheden waarmee die functie kan worden veranderd en het gebruik kan worden verminderd of gestopt.

De CGT is gebaseerd op het Handboek cognitieve gedragstherapie bij middelengebruik en gokken en dit boek bevat vier onderdelen:

1. De onderbouwing van de cognitieve gedragstherapeutische behandeling bij verslaving
2. CGT interventies
3. Protocollen
4. Capita Selecta / dit zijn artikelen waarin ingegaan wordt op de combinatie van CGT met de behandeling van comorbide psychische stoornissen, farmacotherapie en training van cognitieve processen.

Deze factsheet geeft in het kort weer wat er in het rapport ‘Gedragsverslavingen: de stand van zaken in wetenschap en praktijk anno 2014’ staat.

Het rapport beschrijft een inventarisatie van de stand van zaken rondom gedragsverslavingen en eetverslaving in de wetenschappelijke literatuur en in de Nederlandse praktijk.

Het rapport geeft een overzicht van de zes meest bekende gedragsverslavingen en eetverslaving:

1. gokken (incl. online gokken, poker, belegging)
2. internetverslaving algemeen
3. video gameverslaving
4. social mediaverslaving
5. seksverslaving inclusief online pornografie
6. eetverslaving.

Daarnaast is er geïnventariseerd of er nog andere gedragsverslavingen voorkomen. Ook zijn de meest recente theoretische inzichten en bestaande preventie- en behandelprogramma’s in kaart gebracht, met als doel het verkrijgen van overzicht en het scheppen van een helder kader als leidraad voor de Nederlandse verslavingszorg.

Steeds meer gedragingen worden verslavend genoemd. Vaak begint dit bij leken of in de media en het is moeilijk te bepalen waar de grens tussen morele paniek en een ontwrichtende geestelijke aandoening ligt. De gemene deler voor deze nieuwe gedragsverslavingen is in ieder geval: het gedrag komt regelmatig voor, is moeilijk onder controle te houden en hangt samen met sterk negatieve uitkomsten.

Het rapport bevat een uitgebreide inventarisatie van de stand van zaken rondom gedragsverslavingen en eetverslaving in de wetenschappelijke literatuur en in de Nederlandse praktijk.

Het rapport geeft een overzicht van de zes meest bekende gedragsverslavingen en eetverslaving:

1. gokken (incl. online gokken, poker, belegging)
2. internetverslaving algemeen
3. video gameverslaving
4. social mediaverslaving
5. seksverslaving inclusief online pornografie
6. eetverslaving.

Daarnaast is er geïnventariseerd of er nog andere gedragsverslavingen voorkomen. Ook zijn de meest recente theoretische inzichten en bestaande preventie- en behandelprogramma’s in kaart gebracht, met als doel het verkrijgen van overzicht en het scheppen van een helder kader als leidraad voor de Nederlandse verslavingszorg.

Deze richtlijn (opgebouwd uit 22 hoofdvragen en antwoorden) is een leidraad voor de screening, diagnostiek en behandeling van jongeren met ADHD en problematisch middelengebruik of verslaving. De richtlijn vat de wetenschappelijke literatuur samen en doet, op basis van onderzoeksbevindingen en praktijkervaring, gerichte aanbevelingen.

Deze richtlijn is een samenwerking van Verslavingskunde Nederland en Perspectief Uitgevers.